TURSKA LETOVANJE 2023.

Turska je transkontinentalna zemlja koja se najvećim delom nalazi na Anadolijskom poluostrvu u zapadnoj Aziji (97%) i malim delom na Balkanskom poluostrvu u jugoistočnoj Evropi (3%). Istočna Trakija, deo Turske u Evropi, razdvojena je od Anadolije Mramornim morem, Bosforom i Dardanelima. Turska se graniči s Grčkom i Bugarskom na severozapadu, Gruzijom na severoistoku, Jermenijom i Iranom na istoku, Irakom i Sirijom na jugoistoku, a ograničena je Crnim morem na severu, Sredozemnim morem na jugu i Egejskim morem na zapadu. Istanbul je najveći grad sa svojih 14 miliona stanovnika i ujedno jedini grad koji se nalazi na dva kontinenta, dok je Ankara glavni grad. Oko 70% do 80% građana iznjašnjava se Turcima, dok su Kurdi najveća nacionalna manjina, koja čini od 15 – 20% stanovništva. Iako velika zemlja, sa preko 75 miliona stanovnika i obalom dužine oko 7200 kilometara, Turska nema mnogo poznatih turističkih mesta.
Ovo područje je kroz istoriju bilo naseljeno raznim civilizacijama poput Asiraca, Grka, Tračana, Frigijaca, Urartijaca i Jermena.Helenizacija je počela u doba Aleksandra Velikog, a nastavila se u vizantijsko doba. Seldžuci su počeli da se doseljavaju u 11. veku, a njihova pobeda nad Vizantincima u bici kod Mancikerta 1071. označava početak i osnivanje Turske. Nakon što je Mehmed II 1453. osvojio Carigrad, nastavilo se osmansko širenje. Za vreme vladavine Sulejmana Veličanstvenog, Osmansko carstvo obuhvatalo je veći deo jugoistočne Evrope, zapadne Azije i severne Afrike i postalo svetska sila. U narednim vekovima, država je ušla u period propadanja, postepenim gubitkom teritorija i ratovima. U nameri da učvrsti oslabljene društvene i političke temelje carstva, Mahmud II je započeo period modernizacije početkom 19. veka, donevši reforme u svim oblastima države, računajući vojsku i birokratiju, uz emancipaciju svih građana. Godine 1913, državni udar delotvorno je stavio zemlju pod kontrolu tri paše. Posle Prvog svetskog rata, teritorija i naroda koji su ranije činili Osmansko carstvo podeljena je na nekoliko novih država. Turski rat za nezavisnost, koji su pokrenuli Mustafa Kemal Ataturk i njegovi saradnici protiv okupacije savezničkih sila, doveo je do ukidanja monarhije 1922. i uspostavljanja Republike Turske 1923. godine. Ataturk je sproveo brojne reforme, od kojih su mnoge ostale i do danas.
Klima Turske je uglavnom suptropska, dok je u primorju sredozemna, a u unutrašnjosti zemlje kontinentalna. Značajne regionalne razlike prosečnih mesečnih temperatura i godišnjih količina padavina zavise od udaljenosti od mora i nadmorskih visina.
Zlatne i suncem obasjane plaže, hipnotišući plesovi derviša, kuhinja koja razbuđuje maštu čudnim i upečatljivim aromama, a sve to u pozadini antičkih ruševina i prelepih planinskih pejzaža je Turska kakvu zna ceo svet. Ali turiste u Turskoj iščekuju i brojni termalni izvori, usamljene tvrđave i sjajne srednjovekovne građevine smeštene u udaljenim provincijama koje samo najuporniji uspevaju da upoznaju.
Vozeći se gradovima i selima centralne Anadolije kroz koju je nekada vodio i čuveni Veliki put svile, moguće je videti klasičan Istok sa svim tradicijama, očaravajućim legendama i asketskim stepskim pejzažima. U istočnoj Anadoliji pozadina je nešto manje koloritna, jer je tamo samo najveće slano jezero Van.
Za one koji u ovu zemlju dolaze radi odmora i letovanja preporuka je da odu do obale Egejske ili Antalijske turističke regije gde je život stanovništva podređen da udovolje i ulepšaju odmor turistima. Klasična mediteranska klima u kombinaciji sa toplim morem i ostacima nekadašnjih grčkih polisa, sa dominacijom luksuznih i manje luksuznih hotela sa brojnim sadržajima koji odmor čine zanimljivijim je ono što mnoge ljude tera da se uvek iznova vraća u turska letovališta.
Turske plaže su aktivne od kraja aprila ili početka maja. Kupanje u tim danima nije sasvim prijatno jer voda u moru nije još dovoljno zagrejana. Juni, juli, avgust i septembar su meseci kada primorska mesta Turske opsedaju turisti. Na obali Sredozemnog mora turističke destinacije koje možete posetiti su Alanja, Antalije, Kemer, Side i Belek.
Dok odmarate, ako želite, možete istržiti doba Homerove „Ilijade“ i sprovedete sopstvenu istragu o otmici čuvene Jelene Trojanske, a na raspolaganju su vam i epske ruševine Troje, kao i drugih drevnih gradova, Faselisa, Aspendosa, Efesa i Hijerapolisa. Mesta iz iste kategorije su i u Miletu, Afrodiziji, Pergamonu i Hatuši, koja će vas na tren vratiti u doba Hetitskog carstva. Stepen očuvanosti gradskih lokaliteta. Izbor je različit, ali vi birate sa kojim delom istorije želite da se upoznate dok boravite u Turskoj.
Na Egejskoj obali Turske smeštena su letovališta Sarimsakli, Bodrum, Kušadasi, Marmaris ili Fetije. Ovo su obožavana letovališta, naročito od strane Evropljana,kao što je Marmaris sa svojim jaht klubom, romantične Fetije sa fantastičnim zalivima i tirkiznim morem i grad-disko Bodrum.

LETOVANJE TURSKA – LETOVALIŠTA

Najpoznatija letovališta u Turskoj su Kušadasi, Bodrum, Marmaris, Alanja, Antalija, Kemer, Belek, Side i Sarimsakli.

Kušadasi je najpopularnije letovalište na turskoj obali Egejskog mora i nalazi se 90km južno od Izmira, nasuprot grčkog ostrva Samos. U prevodu Kušadasi znači “ostrvo ptica”, a simbol grada predstavlja drevna tvrdjava iz XV veka koja se nalazi na Golubijem ostrvu, pored gradske plaže.

Bodrum je jedno od najekskluzivnijih letovališta na turskoj rivijeri. Smešten je na granici Egejskog i Sredozemnog mora i predstavlja izuzetno lep mediteranski grad, ujedno i najstariji turistički centar Turske.

Marmaris je popularno letovalište u Turskoj, na granici Sredozemnog i Egejskog mora, smešteno u zalivu sa zelenim brdima u pozadini.

Sarimsakli se nalazi se u regiji Ajvalik, naspram grčkog ostrva Lezbos. Zbog izuzetnih klimatskih uslova, Ajvalik je prvi u Evropi i drugi u svetu po preporukama Svetske organizacije za zdravstvo u pogledu lečenja disajnih organa kod dece i odraslih sa procentom vlažnosti vazduha od svega 0,5% pa samim tim predstavlja i pravu vazdušnu banju.

Alanja je jedno od najpopularnijih letovališta u Turskoj i nalazi se na obalama Sredozemnog mora. Letovalište je udaljeno je oko 130 km od Antalije, gde se nalazi najbliži aerodrom.

Antalija je najveće letovalište Sredozemne oblasti Turske, i sa više od milion turista godišnje važi za turističku prestonicu Turske.

Kemer je letovalište u Antalijskoj oblasti, udaljen od Antalije 40 kilometara. Ime mesta potiče od kamenog zida dugačkog 23 kilometra, koji je izgradjen posle 1917. godine da bi usmeravao vodu planinskih potoka i štitio grad od poplava.

Side je letovalište u sredozemnom delu Turske rivijere i nalazi se na 55 km od Antalije. Mesto je locirano na poluostrvu dužine 800m i širine 300 m, sa plažama koje se nalaze sa obe strane poluostrva.

Belek je letovalište udaljeno 40 km od Antalije. Ovde se nalaze najluksuzniji hoteli na dugim peščanim plažama, okruženim borovim šumama, eukaliptusima, i divno uredjenim baštama. Ovo izuzetno luksuzno letovalište je pravi raj za ljubitelje golfa.

TURSKA SAOBRAČAJ

Zbog važnog geografskog položaja Turske, koja se nalazi na raskrsnici puteva između Europe i Azije, ona ima veoma razvijen saobraćaj.
Ukupna dužina putne mreže u Turskoj je 413 724 km. Najvažniji putni pravci su autoput od Istanbula do Ankare (O-4), te O-52 od Adane do Gaziantepa. U gradovima se javni prevoz uglavnom svodi na autobuse. Zbog nedovoljno razvijenog javnog prevoza razvili su se tzv. zajednički taksiji (dolmuş). Ovi mali autobusi kreću samo ako su popunjena sva putnička mesta, a kreću se obično već utvrđenim pravcima. Uz dolmuşe u mnogim gradovima je organizirana redovna taksi služba.
Železnička mreža u Turskoj nije dovoljno razvijena, jer se više pažnje posvećivalo drumskom saobraćaju. Veći deo pruga datira iz 19. i početka 20. veka. Od ukupne dužine od oko 10 500 km pruga, samo je 20 % elektificirano. Železnica čini oko 10 % ukupnog prometa u zemlji. Vozovi su prisutni samo na ruti između Istanbula i Ankare, dok ostali putnički vozovi voze jedanput ili dvaput na dan prema drugim gradovima u zemlji. Iako su putovanja vozom sporija u odnosu na autobuski prevoz, komfor je daleko veći u vozovima.
Državni avioprevoznik je Turkish Airlines. Ukupno Turska ima preko 117 zračnih luka, od čega je 15 međunarodnih. Najvažniji aerodrom je Aerodrom Istanbul koja se nalazi u europskom delu Istanbula i koja ima promet od oko 23 miliona putnika godišnje. Na azijskoj strani grada nalazi se manji aerodrom Sabiha Gökçen koja također ima veliki promet putnika. Za potrebe turizma važna je i aerodrom u Antalyi s prometom od oko 17 miliona putnika godišnje. Druge velike zračne luke nalaze se u Izmiru i Ankari.
S dužinom obale od oko 83oo km i sa 156 luka, Turska ima veliki potencijal u brodskom saobraćaju. Lokalni pomorski promet posebno je razvijen u Istanbulu, gde vožnja od europske do azijske strane grada traje između 20 i 40 minuta. Najvažnije luke na Sredozemnom moru su İskenderun, Mersin i Antalya. Na Egejskom moru luka u İzmiru, dok su na Mramornom moru velike luke Gemlik, Istanbul i İzmit. Crnomorske luke Turske su Hopa, Samsun, Trabzon i Zonguldak.

TURSKA KUHINJA

Turska kuhinja spada u jedne od najraznovrsnijih kuhinja na svetu, jer se njeni recepti filtriraju kroz sve kuhinje širom Evrope, Azije, Bliskog istoka i Afrike.
Istorijski razvoj turske kuhinje može se posmatrati kroz istorijski razvitak turskog društva i kulture. Pa tako dok su živeli kao nomadska plemena centralne Azije, Turci su se bavili stočarstvom i zemljoradnjom, što je uslovilo ishranu bogatu ovčjim, kozjim i goveđim mesom, kao i različitim mlečnim proizvodima. Dolaskom na tlo Anadolije u ishrani se uvode izvesne izmene, kao rezultat dodira sa novim okruženjem. U seldžučkom periodu (11-14. vek) glavni sastojci u ishrani su bili meso, brašno i masnoće, kao i konzumiranje iznutrica. Po primanju islamske religije (10. vek), usvojena su neka nova pravila u ishrani, poput zabrane svinjskog mesa, kao i konjskog ili magarećeg mesa i mleka. U tom periodu počinje se osećati uticaj arapske kuhinje, koji je i dan danas veoma prisutan u jugoistočnoj Turskoj.
Turska kuhinja je danas sezonska i veoma zdrava. Začini su glavni deo turske kuhinje, a redovna kupovina na pijacama začina je obavezni deo dnevne rutine, a samim tim i turskog života. U osnovi turske kuhinje su patilidžan, paradajz i paprika, koje tokom cele godine rastu pod toplinom sunčevih zraka. Često se koriste i jaja, mlečni proizvodi i sveže meso. Kopar, peršun, sušena ljuta paprika i ruzmarin se dosta koriste i jelima daju poseban ukus. Maslinovo ulje je nezaobilazan sastojak svakog jela, a sveža riba i morski plodovi se podrazumevaju kada ste u Turskoj. Neki od specijaliteta u Turskoj su:
Japrak sarma (sarma od lišća vinove loze sa ribizlama). Či kofte (Bulgur pljeskavice/ćufte) ili ti Çiğ Köfte može biti užina, predjelo ili samostalan obrok. Napravljen je od bulgura koji je natopljen u bogato začinjen sos od paradajza. Bulgur se oblikuje u manje pljeskavice/ćufte i služi sa svežim hrskavim listovima zelene salate, melasom od nara i svežim kriškama limuna. Şakşuka – Šakšuka je jelo koje sastoji glavne namirnice turske kuhinje. Patlidžan, paradajz i krompir se peku, a zatim preliju bogatim sosom od paradajza i luka. Šakšuka, koja se često servira s jogurtom, je sveže, obilno meze ili prilog koji ide uz sve. Mantije – specijalno testo napunjeno začinjenim mesom. Sprema se na pari. Različite su veličine, oblici i načini serviranja. Najbolje mantije u Turskoj se zovu Kayseri mantisi. To su veoma male mantije. Uobičajeno je da se Kayseri mantisi prelivaju lukom, jogurtom ili začinima. Iskender kebab – je jelo nazvano po Iskenderu Mehmetogluu iz Burse. On ga je prvi napravio pre 150 godina. U Bursi još uvek postoji radnja koja pripada porodici Iskender, gde se i dan danas ovo jelo sprema po pravom originalnom receptu. Sitno iseckan jagnjeći kebab se spusti na isitnjen beskvasni hleb u tanjiru. Dodaje se i prilog koji se sastoji od gustog jogurta i sosa od paradajza. Kebab se preliva vrućim maslacem.
Lista slanih jela u Turskoj je nepregledna, a svakako tu su i slatkiši koji se u Turskoj dele na dve grupe: poslastice od testa i poslastice na bazi mleka. Poslastice od testa, sa šerbetom -ove poslastice se prave od testa ili od kora, prže se i peku, a zatim prelivaju šerbetom. U ovu grupu spadaju: balkava, tulumba, slavujevo gnezdo, devojčina usna, ženski pupak i mnogi drugi.
Poslastice na bazi mleka-u ovu grupu spadaju sutlijaš, gulač, sladoled iz Maraša, itd. Ostale poslastice karakteristične za Tursku su alva i ratluk.
Kumis je tradicionalni napitak pripreman od prevrelog kobiljeg mleka, oporog ukusa. Čaj je danas najzastupljeniji napitak. Turski čaj se priprema u duplom čajniku, gde se u manjem nalazi koncentrat čaja koji se naziva dem, dok je u donjem prokuvana voda. Servira se u malim, staklenim čašama, tako što se prilikom sipanja po želji podešava količina koncentrata i vode. Turska kafa se priprema u džezvi, i to najčešće tako što se svi sastojci, kafa, šećer i voda prvo izmešaju, pa se tek onda stave da provre na vatri, čekajući da se pojavi pena. Pena se prvo odlije u šoljice pa se sačeka da kafa još jednom provri. Ostali napici u Turskoj su: ajran, salep, boza, šerbet, šalgam i šira.

USLOVI ULASKA U TURSKU

Prema informacijama dostupnim na sajtu Ministarstva spoljnih poslova Republike Srbije za turističko putovanje u Tursku nije potrebna viza za boravak do 90 dana. Potrebna je putna isprava- pasoš sa rokom važenja još najmanje 6 meseci od dana ulaska u Republiku Tursku. Savetujemo da svi turisti izvade putno zdravstveno osiguranje koje važi od datuma njihovog ulaska do datuma izlaska iz zemlje.
Preporučujemo da naši građani nose kopije svojih pasoša i samo najneophodnije lične predmete, a da svoja dokumenta i stvari od veće vrednosti bezbedno odlože u hotelskim sefovima. Korisni telefonski brojevi: Call centar za strance +90 157, Hitna pomoć 112, Policija 155, Turistički info-centar 170, Operator za pozive u međunarodnom telefonskom saobraćaju 115
Pozivi službama hitne pomoći se ne naplaćuju i službe su dostupne 24 časa, 7 dana u nedelji (službama za hitne slučajeve možete pristupiti posredstvom telefonskih javnih govornica bez potrebe posedovanja telefonskih kartica).
Prilikom boravka u Turskoj, za konzularnih pomoć i zaštitu,možete se obratiti: Ambasadi R. Srbije u Ankari (adresa: YazanlarSokakNo. 1, P.K.28, 06691 Kavaklidere, Ankara,Turska), putem kontakt telefona: 090 312 426 02 36 i elektronske adrese: embserank@gmail.com, Generalnom konzulatu R. Srbije u Istanbulu (adresa: SümbülSk. No: 2, LeventMah. Besiktas,34330 Istanbul, Turkey), putem kontakt telefona: 090 212 213 52 29 i elektronske adresa: konzulat.istanbul@mfa.rs

TURSKA VAŽNE INFORMACIJE

• Broj stanovnika – oko 80.000.000
• Zvanična valuta – turska lira
• Službeni jezik – turski jezik
• Vremenska zona – GMT + 3
• Pozivni broj – +90

MAPA TURSKA